انرژی خورشیدی و استفاده از آن برای منظورهای مختلف به زمان ماقبل تاریخ بازمیگردد. شاید در دوران سفالگری روحانیون به کمک جامهای بزرگ طلائی صیقل داده شده و اشعه خورشید، آتشدانهای محرابها را روشن میکردند. در مصر باستان یکی از فراعنه کاخی ساخته بود که در روز و در زمان طلوع خورشید در آن باز می شد و در زمان غروب خورشید در آن بسته میشد.
مهمترین داستان تاریخی در استفاده از خورشید، داستان ارشمیدس دانشمندبزرگ یونان قدیم است که ناوگان روم را با استفاده از انرژی حرارتی خورشید به آتش کشید. روایت شده که او با نصب تعداد زیادی آیینه کوچک مربعی شکل در کنار یکدیگرو قرار دادن آنها روی یک پایه متحرک اشعه خورشید را از راه دور روی کشتیها متمرکز ساخته و به این ترتیب آنها را به آتش کشیدهاست. در ایران قدیم نیز معماری سنتی ایرانیان باستان نشان دهنده توجه خاص آنان در استفاده مؤثر و درست از انرژی خورشید در زمانهای قدیم بودهاست.
با این وجود که انرژی خورشید و مزایای آن در قرون گذشته به خوبی شناخته شده بود ولی هزینه اولیه بالای چنین سیستمهایی از یک طرف و عرضه نفت و گاز ارزان از طرف دیگر سد راه پیشرفت این سیستمها شده بود. افزایش قیمت نفت در سال ۱۹۷۳ باعث شد که کشورهای پیشرفته صنعتی مجبور شدند به مسئله تولید انرژی از راههای دیگری بغیر از استفاده از سوخت های فسیلی توجه جدی تری نمایند.
انرژی خورشیدی
انرژی خورشیدی منحصر به فردترین منبع در جهان است و منبع اصلی تمامی انرژیهای موجود در زمین میباشد. انرژی خورشیدی به صورت غیرمستقیم و مستقیم میتواند به اشکال دیگر انرژی تبدیل گردد. بهطور کلی انرژی متصاعد شده از خورشیدی در حدود ۳٫۸ در ۱۰۲۳ کیلووات در ثانیه میباشد.
کشور ما با داشتن حدود ۳۰۰ روز آفتابی در سال جزو بهترین کشورهای دنیا در زمینه پتانسیل انرژی خورشیدی در جهان میباشد. با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران و پراکندگی روستایی در کشور، استفاده از انرژی خورشیدی یکی از مهمترین عواملی است که باید مورد توجه قرار گیرد. استفاده از انرژی خورشیدی یکی از بهترین راههای برق رسانی و تولید انرژی در مقایسه با دیگر مدلهای انتقال انرژی به روستاها و نقاط دور افتاده ایران از نظر هزینه، حملنقل، نگهداری و عوامل مشابه میباشد.
طبق استانداردهای بین المللی درصورتیکه میانگین انرژی تابشی خورشید در روز بالاتر از ۳٫۵ کیلووات ساعت در مترمربع باشد استفاده از مدل های انرژی خورشیدی مانند کلکتورهای خورشیدی یا سیستمهای فتوولتائیک بسیار اقتصادی و مقرون به صرفه است.
در بسیاری از قسمتهای ایران انرژی تابشی خورشید بسیار بالاتر از این میانگین بینالمللی میباشد و در برخی از نقاط حتی بالاتر از ۷ - ۸ کیلو وات ساعت بر مترمربع اندازهگیری شده است ولی بطور متوسط انرژی تابشی خورشید بر سطح سرزمین ایران حدود ۴٫۵ کیلو وات ساعت بر مترمربع است.